Trong nhiều ngành công nghiệp, máy quét laser là một công cụ phố biến, và thường được coi là một giải pháp mặc định cho các ứng dụng đo quét 3D khổ lớn. Điều này có thể xuất phát từ thói quen, truyền thống hoặc chiến lược bán hàng, chứ không hẳn vì ưu điểm kỹ thuật vượt trội. Nhưng liệu lựa chọn được coi là “an toàn và phổ biến” này có nên được nhìn nhận lại một cách nghiêm túc?
Dưới đây là lý do vì sao công nghệ quang trắc (#photogrammetry) – đặc biệt là hệ thống TRITOP của ZEISS – lại được xem là vượt trội hơn so với máy quét laser trong nhiều trường hợp.
I/Ứng dụng TRITOP trong thực tế
Delta XD – Công ty đo lường tại Anh, sử dụng hệ thống quang trắc TRITOP của ZEISS và coi đây là công cụ cốt lõi trong công việc hằng ngày. Ban đầu, quang trắc chỉ được xem như công cụ hỗ trợ trong quy trình quét 3D. Tuy nhiên, công nghệ này đã dần chứng minh được khả năng độc lập và mạnh mẽ trong việc đo tọa độ không gian 3 chiều. Trong nhiều trường hợp, quang trắc còn có những thể hiện vượt trội hơn cả các giải pháp truyền thống.
II/Vì sao nên chọn TRITOP?
1. Nhanh gấp nhiều lần
Việc lắp đặt TRITOP rất nhanh chóng. Người dùng chỉ cần gắn các điểm tham chiếu và vật làm mốc lên mẫu đo, sau đó đặt thanh chuẩn là có thể bắt đầu. Không cần thời gian khởi động hay căn chỉnh phức tạp. Tùy vào kích thước vật thể, mọi thứ có thể sẵn sàng tiến hành chỉ sau vài phút.
2. Không cần giám sát thủ công
Việc thu thập dữ liệu bằng TRITOP không đòi hỏi nhiều năm kinh nghiệm như vận hành máy theo dõi laser. Các kỹ sư hoặc nhân viên kiểm tra nếu được hướng dẫn bài bản đều có thể thực hiện dễ dàng. Đây là phương pháp có hệ thống, nhưng không hề phức tạp để học.
3. Chính xác ở khoảng cách lớn
TRITOP xây dựng một khu vực đo dựa trên các thanh chuẩn và kỹ thuật tam giác hóa hình ảnh. Với vật thể có kích thước từ 10 đến 20 mét, độ ổn định và chính xác của TRITOP thường ngang bằng hoặc vượt trội so với máy laser. Đơn giản vì TRITOP không dựa vào một tia duy nhất, mà sử dụng cả một cấu trúc hình học chặt chẽ.
4. Khả năng tính toán ổn định
Phần mềm của TRITOP không chỉ kết nối các điểm ảnh mà còn tính toán toàn bộ dữ liệu đo bằng phương pháp điều chỉnh gộp (bundle adjustment). Mỗi ảnh chụp đều đóng góp vào hệ thống tổng thể, giúp phát hiện và loại bỏ lỗi, từ đó tăng độ tin cậy cho toàn bộ dữ liệu.
5. Chi phí thấp và cơ động
Một bộ TRITOP đầy đủ, bao gồm cả phần mềm ZEISS Inspect, thường có giá chỉ bằng một nửa so với máy theo dõi laser cao cấp. Toàn bộ thiết bị có thể mang theo trong ba lô – không cần vali chuyên dụng hay xe tải để vận chuyển. Bạn chỉ cần mang tới hiện trường, gắn điểm tham chiếu và bắt đầu chụp ảnh.
III/Vậy máy quét laser có lợi thế gì?
Từ góc nhìn khách quan, máy quét laser cũng sở hữu thế mạnh riêng. Ví dụ như trong các ứng dụng kiểm tra dụng cụ hoặc căn chỉnh trực tiếp cần phản hồi thời gian thực, laser vẫn có ưu thế nhất định. Trong khi đó, TRITOP cần hoàn tất quá trình chụp ảnh trước khi xử lý dữ liệu, nên sẽ cần có thời gian chờ. Tuy nhiên, với sự đơn giản, chi phí thấp và khả năng nâng cấp, thời gian chờ là không đáng kể.
Máy quang trắc laser cũng rất chính xác khi đo ở cự ly gần và có tầm nhìn rõ ràng trong tác vụ đo. Tuy nhiên, khi ở môi trường rộng và phức tạp, lợi thế này giảm đi đáng kể do quá trình thiết lập, di chuyển và lặp lại mất thời gian hơn.
IV/Ứng dụng thực tế
Tại Delta XD, TRITOP là công cụ chủ chốt trong nhiều dự án như đường sắt, hệ thống ăng-ten, ngành ô tô và cả tàu thuyền. Thiết bị này đã chứng minh được ưu điểm nổi bật về độ cơ động và độ tin cậy của mình ở những khu vực yêu cầu tính linh hoạt, thiết bị nhỏ gọn và thời gian thiết lập nhanh như bãi tàu, nhà chứa máy bay hay trạm đường sắt.
Khi kết hợp cùng công nghệ quét 3D như ATOS 5 MV1000 hay T-Scan Hawk, TRITOP có thể tạo ra mô hình 3D chính xác ở quy mô lớn, đã được kiểm chứng qua nhiều dự án thực tế.
V/Kết luận
Trong nhiều ứng dụng kỹ thuật, đặc biệt với hệ thống TRITOP, công nghệ quang trắc không chỉ là một lựa chọn thay thế cho máy theo dõi laser, mà còn thể hiện nhiều ưu thế vượt trội. Với khả năng nâng cấp linh hoạt, chi phí đầu tư hợp lý, dễ vận hành và độ chính xác cao trên quy mô lớn, TRITOP trở thành một giải pháp đáng để cân nhắc trong các bài toán đo lường và kiểm tra hình học.
Tuy vậy, công nghệ laser vẫn giữ vững vai trò quan trọng trong một số ứng dụng đặc thù – đặc biệt với những người dùng đã khai thác hiệu quả hệ thống này từ trước.
Không có công nghệ nào là tuyệt đối. Việc mở rộng thử nghiệm các phương pháp đo mới, kết hợp và cân bằng ưu điểm của từng công nghệ sẽ là chìa khóa để tối ưu hiệu quả và nâng cao năng lực kỹ thuật trong dài hạn.
Muốn tìm hiểu sâu hơn về ứng dụng của quang trắc quang học 3D và hệ thống TRITOP bạn có thể liên hệ công ty AIE tại www.aie.com.vn.
